۱۴۰۲ سه شنبه ۲۹ اسفند
تاریخ ایجاد: ۱۳۹۶ جمعه ۱۵ ارديبهشت   تاریخ بروزرسانی: ۱۳۹۹ شنبه ۱ شهريور   
جاذبه‌های مذهبی و تاریخی شهرستان کرمان

موزه‌های شهرستان کرمان

حمام گنجعلی خان

 

حمام گنجعلی خان که داخل مجموعه گنجعلی خان واقع در شهر کرمان در استان کرمان قرار دارد، یکی از زیباترین حمام های تاریخی ایران است که روزانه گردشگران زیادی از آن بازدید می کنند.
 
حمام گنجعلی خان اوج هنر و شاهکار معماری دوران صفویه به دستور گنجعلی خان حاکم وقت ساخته شد. این حمام در مسیر اصلی بازار کرمان قرار گرفته و تا سال ۱۳۱۶ هجری شمسی مورد استفاده قرار می گرفته و در سال ۱۳۵۰ پس از مرمت و بازسازی به موزه مردم شناسی تبدیل شد. حمام گنجعلی خان یکی از بناهای مجموعه گنجعلی خان در شهر کرمان است که در سال ۱۰۲۰ هجری قمری (۱۶۱۱ میلادی) ساخته شده است.
 
گنجعلی بیک ملقب به گنجعلی خان از حاکمان کرمان در زمان شاه عباس بود که کارهای عمرانی مهمی در کرمان انجام داده‌ است. او برای اینکه در وسط شهر تفرجگاه‌ های عمومی وجود داشته باشد، ابتدا یک میدان بزرگ ایجاد کرد. این میدان که بیش از صد متر طول و پنجاه متر عرض دارد از چهار طرف با بناهای اختصاصی شامل مدرسه، مسجد ، بازار و حمام (چهارسوق، آب‌ انبار و ضرابخانه) محصور شده و یک مجموعه عالی از آثار عمرانی عصر صفوی می باشد.
 
این حمام مجموعه ای از تلفیق هنر معماری و کاربرد مصالح گوناگون با فضایی متناسب و مردم وار است. معمار حمام و مجموعه، استاد محمد سلطانی معمار یزدی بوده است. معماری که به حق اوضاع اقلیمی، اقتصادی و فرهنگی زمان خود را می شناخته است. حمام اثری بدیع با کاشیکاری های زیبا،  نقاشی ها، گچبری ها، مقرنس کاری ها و کاربندی هایی است که چشم را نوازش می دهد. سردر ورودی این حمام نیز با نقاشی های زیبای عصر صفوی تزیین شده است.
 
حمام به طول ۶۴ متر، عرض ۲۰ متر و مساحت ۱۲۸۰ متر مربع است. طول صحن گرمخانه آن ۶/۲۵ متر، عرض آن ۷/۵ متر، طول خزینه ۸/۵ متر ، عرض آن ۵/۷۵ متر و وسعت آن ۴۴/۸ متر مربع است. این حمام شامل دو بخش کلی رختکن و گرمخانه است که در غرفه ها و بخش رختکن آن با ایجاد قرینه سازی در ایوان ها، ایوانچه ها و ستون های سنگی، چهره ای زیبا و فضایی مناسب و کاملآ طبیعی را به وجود آورده است. با توجه به تقسیم طبقاتی عصر صفویه، رختکن حمام به ۶ غرفه تقسیم شده که هر غرفه مخصوص یک طبقه از اجتماع یعنی “سادات، روحانیان، خان ها، اعیان، بازاری ها و رعیا” بوده است و در هر حال امروزه در هر غرفه یک یا دو مجسمه از چهره شهروندان هر یک از طبقات یاد شده به نمایش گذارده شده است.
 
یکی از دلایل معروفیت این حمام مجسمه‌ هایی است که افرادی را در حال استحمام نشان می‌دهد. نظیر این مجسمه‌ ها در موزه مردم شناسی ایران در تهران هم یافت می‌شود.
 
البته بنا خود با ظرافت های بسیاری تزئین یافته‌ است. بر سردر آن نقوشی از حیوانات ترسیم شده‌ است. در ورودی حمام انحنایی وجود دارد که مانع از خروج هوای گرم حمام و ورود هوای سرد می‌ شده‌ است. در میانه رختکن حمام، حوضی قرار دارد و دور تا دور آن غرفه‌ های مخصوص مشتریان دیده‌ می‌شود. حمام نظیر دیگر حمام های تاریخی دیگر شامل سردخانه و گرمخانه و بخش های دیگر است.
 
بخش گرمخانه مشتمل بر یک حوض آب سرد با طاقی شبیه خیمه است و هشت حمام بر زیبایی آن نهاده شده است و حوض آب سرد به همراه چشم انداز زیبای معماری، کاشیکاری و گچبری است. سیستم کانال کشی آب و فواره های آن نیز چنان دقیق و بر اصول مهندسی حساب شده در گوشه های حمام آبفشانی می کند که از عجایب معماری حمام است. سنگ یکپارچه ای که پشت سر مجسمه ها دیده می شود، با ضخامت ۱۰ سانتی متر به گونه ای شفاف است که نور را به داخل حمام منتقل می کند و افراد داخل حمام از روی آن می توانند موقعیت زمانی را تشخیص دهند. این گونه سنگ ها را اصطلاحا می توان “سنگ ساعت زمان” قلمداد کرد. مجسمه هایی که در بخش رختکن و حمام وجود دارد توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. این مجسمه ها در سال ۱۳۵۲ در دانشکده های هنرهای زیبای دانشگاه تهران طراحی و به این موزه منتقل شدند. این حمام تا ۶۰ سال پیش دایر بوده است اما در حال حاضر نقش کارکرد توریستی پیدا کرده و همه روزه به وی‍ژه در ایام تعطیل پذیرای تعداد زیادی از بازدید کنندگان است.
 
 
 
 

باغ هرندی:
مجموعه‌ی باغ هرندی کرمان واقع در ابتدای خیابان فردوسی یکی از ساختمان‌های عهد قاجار این شهر است که وجود دو موزه «باستان‌شناسی» و «سازهای سنتی» در آن باعث شده تا این بنا اعتباری بیش از گذشته برای کرمانی‌ها و علاقه‌مندان به سازهای سنتی و آثار باستانی داشته باشد.این باغ در دوره‌ی قاجار توسط «عدل‌السلطنه» یکی از صاحب منصبان نظامی آن دوره بنا نهاده شد و در سال 1313 شمسی به مبلغ 40 هزار تومان به مرحوم ابوالقاسم هرندی که یکی از تجار مطرح کرمان بود فروخته شد.
این مجموعه به دلیل توقف چند روزه‌ی رضاخان در مسیر سفر تبعیدش مورد توجه قرار گرفت و در سال 1354 توسط مالک باغ به وزارت فرهنگ و هنر اهدا شد.

 

باغ موزه دفاع مقدس :
باغ موزه دفاع مقدس کرمان به عنوان یکی از بزرگترین باغ موزه های دفاع مقدس کشور است که با الهام از معماری ایرانی و سنتی کرمان و با توجه به اقلیم و سازه های سنتی از قبیل بادگیر های کرمان و با توجه به اقلیم و استفاده از مصالح اقلیمی طراحی و ساخته شده است . موزه دفاع مقدس خاطرات جنگ و دوران دفاع مقدس و دلاور مردی ها و رشادت های لشکر۴۱ثارالله را در دوران دفاع مقدس خاطرات دفاع و روز های جنگ و انقلاب را در خود برای نسل های آینده نگه می دارد . موزه دارای تالارهای مختلفی است که در هر کدام به بخشی از وقایع جنگ پرداخته است. پیکر مطهر هشت شهید گمنام در ورودی این باغ موزه آرام گرفته است.

 

موزه ذوالفقار :

 

  بزرگترین موزه ادوات نظامی قدیمی ایران و جزو ده موزه نظامی برتر جهان، متعلق به ارتش جمهوری اسلامی ایران واقع در خیابان معلم کرمان



موزه صنعتی          
سید علی اکبر 6 ماهه بود که پدرش بر اثر بیماری طاعون در گذشت و 8 سال داشت که مادرش به علت فقر مالی و مهمتر از آن جلوگیری از آسیب های اجتماعی که معمولاً دامنگیر چنین کودکان فقیر و بی سرپرست می شود او را به پرورشگاه صنعتی که در آن سالها یتیم خانه نامیده می شد، سپرد.
سید علی اکبر ضمن تحصیل در پرورشگاه با توجه به عشق و علاقه وافری که به فنون نقاشی و مجسمه سازی داشت در حد مقدورات موجود به خلق آثار ارزشمند در پرورشگاه دست یافت.
مرحوم حاج اکبر صنعتی موسس پرورشگاه که از علاقه و استعداد سید علی اکبر در این زمینه ها آگاهی حاصل کرد، همواره موجبات تسهیل در کار و تشویق او برای خلق آثار زمینه ای فراهم می کرد.
از آنجایی که هنگام ثبت نام برای شرکت در کلاس ابتدایی نیاز به شناسنامه بود و گروهی از شاگردان پرورشگاه ازجمله سید علی اکبر هم فاقد شناسنامه بودند، مرحوم حاج اکبر صنعتی نماینده اداره آمار و ثبت احوال را به پرورشگاه دعوت و از او خواست که برای شاگردان پرورشگاه که فاقد شناسنامه بودند با فامیل صنعتی زاده شناسنامه صادر کند.
به هر حال سید علی اکبر صنعتی زاده با توجه به علاقه زیادی که به ادامه تحصیل در رشته های نقاشی و مجسمه سازی داشت، مایل بود و کوشش می کرد خود را به تهران برساند و در مدرسه صنایع مستظرفه که در آن سالها به همت مرحوم محمد غفاری (کمال‌الملک)  تاسیس شده بود، به ادامه تحصیل مشغول شود.
سید علی اکبرصنعتی زاده در مدرسه صنایع مستظرفه با استفاده از محضر اساتید بزرگی چون سید ابوالحسن خان صدیقی که بعد از کمال الملک ریاست مدرسه صنایع مستظرفه را به عهده داشت به تحصیل هنر مجسمه سازی مشغول و به خلق آثاری ارزشمند در زمینه های نقاشی و مجسمه سازی پرداخت.



مکتب نوین آبرنگ استاد سید علی اکبر صنعتی، تحولی بود بنیادین و شگفت انگیز که بی اغراق نسلی را در عرصه نقاشی رهرو خویش ساخت.او تنها هنرمندی در ایران است که نامش روی دو موزه ثبت شده است.
موزه‌ی کرمان که بر سردرش نوشته‌اند موزه علی اکبر صنعتی واقع در خیابان شهید بهشتی و دیگر موزه‌ای در تهران که گرچه نامش بر بالای آن نیست اما همه آن را به نام موزه صنعتی تهران می‌شناسند.
درکرمان هم علاوه برمجسمه و تابلوهایی که مرحوم صنعتی زاده در آغاز فعالیت خود یعنی بعد از سال های ۱۳۲۰ تهیه و درسالن پرورشگاه جای داده بود، توسط حسن حبیبی معاون رئیس جمهور وقت تعدادی مجسمه و تابلو از آثار سید علی اکبر صنعتی زاده به مبلغ 500 میلیون ریال خریداری و در سالن پرورشگاه صنعتی در ردیف دیگر آثار موجود قرار داده شد و موزه جالبی تشکیل شد که همه روزه مورد بازدید گردشگران و پژوهشگران قرارمی گیرد.
بسیاری از آثار این هنرمند اکنون نزد مجموعه دار‌ها و موزه های معروف نگهداری می شوند.
موزه به آثاری اصیل از اساتیدبلند آوازه جهان مزین است. آثار بسیاری از هنرمندان معاصرایران از جمله محمد غفاری (کمال‌الملک) علی محمد حیدریان، علی اکبر یاسمی، رسام ارژنگی، پرویز تناولی ، ژازه تباتبایی ، سهراب سپهری و جمعی دیگر از هنرمندان معاصر کشور همچنین آثاری از اوگوست رودن، هنری مور ، امیل نولده، بن نیکلسن، واسیلی کاندینسکی ، آلبر مارکه، بلاکادار، جاکوب اپشتاین، بوناتی، تام فیلیپس. آثار موجود موزه باسبکها و شیوه‌های گوناگونی آفریده شده است . أثار خطاطان، خاکبازان، مینی مالیست‌ها ومینیاتوریستها، کانسپچول‌ها، پاپ آرتها وآبستراکت‌ها را می توان در مجموعه آثار موزه مشاهده نمود.سعی بارز موزه هنرهای معاصر کرمان نمایاندن جبنه‌های گوناگون هنرهای تجسمی ایران است. آثارموجود شامل نقاشی‌های آبرنگ و رنگ روغن، سیاه قلم و همچنین تابلوهای موزائیگ سنگ، مجسمه‌های گچی، مرمری، برنزی، و چوبی هنرمندان ایرانی و خارجی می باشد. در این موزه ۱۲۰۰اثر هنری نگهداری می‌شود در حدود نیمی از آثار متعلق به استاد سید علی‌اکبر صنعتی بوده و مابقی به سایرهنرمندان معاصر ایرانی و خارجی تعلق دارد سایر آثار موجود در موزه متعلق به بیش از ۸۳ هنرمندمعاصرایرانی و ۱۶ هنرمند خارجی می باشد… که به جرات می توان گفت بعد از موزه هنرهای معاصر تهران آثار موجود در این موزه درکشور منحصر بفرد می‌باشد و دارای غنی‌ترین گنجینه از هنر معاصر ایران و جهان در ایران می‌باشد .. ازویژگیهای منحصربفرد این موزه معماری آن می‌باشد . بنای موزه از خشت و آجر ساخته شده و سقف آن به شیوه معماری سنتی ایران گنبدی است. سر در این موزه ترکیبی از آجر و کاشی‌های معرق فیروزه ای و سیاهرنگ می‌باشد که در سال ۱۳۲۷ احداث و به بنای اصلی الحاق گردیده است .

 
 
موزه زرتشتیان 
تنها موزه مردم‌‌شناسی زرتشتیان جهان در آتشکده شهر کرمان جای دارد. فکر بنیانگذاری موزه مردم‌شناسی زرتشتیان کرمان از سال 1362 همراه با بنیانگذاری کتابخانه انجمن زرتشتیان کرمان جان گرفتاین موزه در جشن تیرگان سال1384 به‌طور رسمی و از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گشایش یافت. از کهن‌ترین اشیاء این موزه یک جلد کتاب دست‌نویس گات‌ها با پیشینه‌ی بیشتر از دویست سال و یک آتشدان دستی با تاریخ حک شده 1207 است.

 

موزه مطبوعات:

 

اولین و تنها موزه مطبوعات ایران مربوط به دوره قاجاریه که در سال 84 به بهره برداری رسید شهرت مکان این موزه به مقبره سیدعلوی و ناظم الاسلام کرمانی بوده و در خیابان شریعتی کرمان واقع شده است.
موزه سکه:

واقع در ضلع شمالی میدان گنجعلیخان، شامل سکه‌های کشف یا ضرب شده در شهر کرمان از دوره هخامنشیان تا معاصر 
موزه شاه نعمت الله ولی:

واقع در آرامگاه شاه نعمت الله ولی
موزه سنگ:

واقع در گنبد جبلیه شامل آثار سنگی باستانی از جمله قدیمی ترین پرچم سنگی جهان
موزه شهید باهنر:
گنجینه و منزل شهید حجت الاسلام  محمد جواد باهنر که امروز به اسم موزه باهنر شناخته می شود یک ساختمان قدیمی در کرمان، خیابان شهید باهنر، خیابان شهید ایرانمنش، جنب هیئت عزاداری تکیه محله شهر است.
موزه شهید باهنر کرمان از آثار ماندگار و ارزشمند کنگره بزرگداشت شهید  محمدجواد باهنر است که در بیستمین سالگرد شهادت آن شهید والامقام باهدف حفظ و احیای نام آن  به همت سردار سرتیپ پاسدار دکتر عبدالمحمد رئوفی‌نژاد فرمانده وقت لشکر ۴۱ثارالله تجدید بنا گردید و در تاریخ هفتم شهریور ۱۳۸۰ افتتاح گردید.
ساختمان موزه در دوره قاجار ساخته شده و در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
 

 

منبع : فرمانداری کرمان
نظر شما :
captcha