تاریخ استان کرمان
استان پهناور کرمان که اینک بزرگترین استان ایران است و به قول مرحوم همایون «یگانه خطه خوش آب و هواست»،در ناحیه ای کویری و کم آب قرار دارد.اما در کوهپایه ها و درّه های سرسبز و خرم بعضی روستاهایش آب و هوای بهشتی ،تماشاگران را به سوی خود می خواند و تنوع آب و هوایی آن در جهان کم مانند است؛ به طوری که تقریباً تمام آب و هواها، از گرمسیری تا سردسیری ،تا بیابانی و مدیترانه ای را می توان در پهنه ی گسترده ی این دیار دید.تمدن دیرینه ، مردمان هنرمند و پر استعداد ، مواریث فرهنگی و ابنیه ی تاریخی و باستانی ، اقوام و ملیت های مختلف و امکانات بالقوّه ی فراوان ، تمایز ویژه ای برای این سرزمین به وجود آورده است.
کرمان اگر چه از روزگاران کهن تا کنون از جنگها و بلایای طبیعی آسیب دیده است، اما به همت مردمان سختکوش، مهربان،صبور و قانع در مبارزه با حکام حکومت های مستبد و حوادث و بلایای طبیعی و طبیعت نا موافق و خشکسالی ها و ... در نبردی مداوم ،همواره پیروز گشته و از این رهگذر چهره های درخشان بی فروغی در عرصه های علم ، ادب، فرهنگ ، هنر ،دین،مذهب،اقتصاد ، سیاست، و .... در طول تاریخ، آسمان علم و فضل این دیار منوّر کرده اند.
قبل از آمدن آریائی ها،در این سرزمین ،تمدن های متعدد توسط مردمان بومی به وجود آمده بود که به عنوان نمونه تمدن بزرگ اَراتا (ARATA )درکناره های حاصلخیز هلیل رود ،قسمتی از جنوب کرمان رازینت می داده ، کشف آثار و بقایای این تمدن در سالهای اخیر تمام فرضیه ها و نظریات کارشناسان و صاحب نظران تاریخ و باستان شناسی درباره ی خاستگاه اولین تمدن های جهان که تا کنون تصور می شد منطقه بین النهرین است را دگرگون کرده و بعید نیست ایالت باستانی کارمانیا(کرمان امروزی) به عنوان اولین جایگاه پیدایش تمدن در جهان باستان شناخته شود.
قرار گرفتن این خطه بر مسیر جاده ادویه و بعضی از شعب و شاخه های هفت گانه جاده ابریشم اهمیت بسزایی را در طول تاریخ نصیب آن کرده است.
این سرزمین در طول تاریخ فراز و نشیبهای مختلفی را به خود دیده و شاهد ظلم و بیدادهای متجاوزین و حکام جور بسیاری بوده است همچنان که حکام خدمتگزار و آبادگری چون گنجعلیخان در زمان صفویه را نیز در خاطره دارد وهنوز نظاره گر آثار ارزشند بجا مانده از روزگار آنان می باشد.
به روایت منابع ، در عهد هخامنشیان ایالت کرمان از اهمیت بسیاری برخوردار بوده در لوحه ی زرین تخت جمشید نوشته اند:«چوب ساختمان های کاخ تخت جمشید را از کرمان آورده اند» و در فرمان داریوش برای ساخت کاخ شوش نیز به این موضوع اشاره شده است در کتیبه بنای شوش کلمه ای مشاهده می شود که نام چوب درختی بوده است که برای استحکام بنای ساختمانها ( شاید همان کاخ ) به کار می رفته و محل تهیه این چوب کرمان ذکر شده است. در این مورد داریوش می گوید « چوب بیش مکن از گنداره(پیشاور) وکرمان حمل شود »
در کتب تاریخی از عهد قدیم ، چند جا به نام کرمانیان بصورت بخشی از ایران بر می خوریم هرودت می گوید:پارسیها به شش طایفه شهری و ده نشین و چهار طایفه چادر نشین تقسیم شده اند شش طائفه اولی عبارتند از : مرفیان ، ماسپیان ، پانتالیان ،دروسیان ، گرمانیان در خصوص گرمانیان تصور میرود همان کرمانیان باشند
در کتیبه های هخامنشی ظاهراً مقصود از کلمه کارمانیا همان کرمان است
بروس مورخ کلدانی وکاهن مردوک در ذکر فتح بابل توسط کوروش و مسلط شدن کوروش بر نبونید پادشاه بابل می نویسد :« ... کوروش با او به رأفت رفتار کرده به کرمان تبعیدش کرد تا در آنجا سکنی گزیند ، نبونید در آنجا تا آخر عمر بزیست ودر همانجا در گذشت » ( برگرفته از حاشیه استاد باستانی پاریزی بر کتاب تاریخ کرمان بقلم احمد علی خان وزیری)
در پایان حکومت هخامنشیان ایالت کرمان نیز مثل دیگر ایالت ها،مورد تهاجم اسکندر مقدونی و سپاهیانش واقع گردید .توقف دو ماهه ی فاتح مقدونی ،خسارات سنگینی بر کرمان و مردمانش وارد آورد، پس از این نیز کرمان در معرض قتل عام و چپاولگری های جهانگشایان و غارتگران بیگانه قرار گرفت
اگر چه در زمان حمله مغول بدلیل آنکه حاکمان ترک قراختایی که بر این خطه حکومت میکردند تسلیم مغولان شدندو به آنها اعلام وفاداری کردند ودر ننتیجه کرمان از تعرض آنها جان سالم بدر برد اما در ادوار بعد از آن از جمله در زمان حمله تیمور ، در زمان شاه شجاع آل مظفر ودر حمله ازبکها و افغانها و نادر و.... شهر کرمان ودیگر شهرها و قراء این منطقه بارها مورد محاصره های سخت و جان فرسا و چپاول وغارت وقتل عام و تجاوز به نوامیس قرار گرفته اند و آخرین یورش ویرانگر همراه با قتل عام و اعمال شنیع غیر انسانی را بنیانگذار سلسله ی قاجار، آقا محمد خان ، در سال 1209 هجری قمری انجام داد که قصه ی پر غصه اش مشهور است.
از نکات قابل توجه در تاریخ کرمان این که ، هیچ گاه کرمان به همسایگان خود تجاوز ننموده و دیگر آن که تمام مهاجمان پیروز، پس از تشکیل دادن حکومت ،در اجتماع مردم کرمان ،آن چنان تحت تأثیر فرهنگ غنی و ریشه دار کرمان قرار گرفتند که بتدریج محو شدند؛ و پادشاهان محلی سلجوقی و قراختایی خود را از کرمانی ها کرمانی تر می دانستند و عادات و آداب و رسوم و سنتها و فرهنگ بومی کرمان را پذیرفتند؛ بنابراین،اگر قول ژان اوبن(Jean obin)را بپذیریم که گفته :«هرکس تاریخ کرمان را خوب مطالعه کند،شاید راهی به فلسفه ی تاریخ عالم ببرد»سخن به گزاف نگفته است.
منبع «از قلعه دختر تا دقیانوس نوشته محمد دانشور »
تاریخ شکل گیری شهر کرمان
شهر کرمان از با قدمت ترین شهرهای فلات ایران است و به گفته بعضی مورخان و پژوهشگران سابقه سکونت و استقرار انسان در آن به هزاره چهارم قبل از میلاد میرسد و به شهادت اوراق تاریخ در طی قرون متمادی دوران پرنشیب و فرازی را طی نموده و شاهد دگرگونیهای زیادی در گذرگاههای تاریخ حیات خویش بوده است. شهری که با مردم سخت کوش و شجاع آن به علت پایمردی به منظور حفظ استقلال ، حاکمیت ، کیان، ملیت ومذهب خویش در دوران تاریخ دیرینه و سراسر افتخار اما توأم با رنج ، مرارت و سختی های خویش همواره مورد تاخت وتاز متجاوزان و حکام خودکامه قرار گرفته و در این رهگذرعلاوه بر خسارات و خرابی هایی که بر ثروت ملی آن وارد آمده ، از لحاظ تلفات جانی نیز متحمل از دست دادن گروه گثیری از همه قشرهای جامعه اش شده است ، بنحوی که یکی از مورخان خارجی بنام « فرد ریچارد» در تین مورد می نویسد:« این شهر اهمیت قابل ملاحظه ای دارد و غیر از شهر تبریز که در مرز شمال واقع است ، بر هیچ شهری به اندازه اندازه این شهر از منجنیق فلک فتنه نباریده است» شهری که از حیث قدمت تاریخی یکی از قدیمیترین و با سابقهترین شهرهای کشور باستانی ایران و جزو یکی از پنج شهر تاریخی این مملکت است به گفته (ژان اوبن):« اگر کسی تاریخ این شهر را با دقت بخواند چنان است که همه تاریخ ایران را خوانده است.» در باره تاریخ این شهر همین بس که از سال 21 هجری قمری (641میلادی) تا سال 1397 هجری قمری (1977میلادی/1357 هجری شمسی) یعنی در مدت 1336 سال 272 تن براین شهر حکمرانی کرده اند.
کرمان شهری است که در طول تاریخ در اثر حملات و زد وخوردهای متوالی اجانب از یکسو و خشونتهای طبیعی چون سیل ،زلزله ، قحطی ، خشکسالی و شیوع بیماریهای فراگیر از سوی دیگر متحمل خسارات جانی ومالی فراوان شد که آثار شوم آنها بر چهره شهر ومردم آن به جای مانده است ، اما باز حیرت بینندگان هم حیرت بینندگان را برمی انگیزد ، چرا که آثار گرانبها و فراوانی از سلیقه و ذوق بجای گذاشته است و هنوز بجای میگذارد.
در باره قدمت این دیار آثار ارزشمندی از گذشته های دور گواهی میدهند که بعضی از آنها را در اینجا برمی شمریم :
بنا بنوشته های مورخ کلدانی و کاهن معبد مردوک در سالهای 539 -538 - که کتب او از منابع مهم تاریخ زمان کورش است - کرمان از ولایات تابعه کوروش بوده و محلی مطمئن برای او بشمار می رفته است.
در عصر داریوش کبیر نام کرمان جزء ولایات تابعه هخامنشی آمده است و در کتیبه بنای شوش کلمه ای مشاهده می شود که نام چوب درختی بوده است که برای استحکام بنای ساختمانها ( شاید همان کاخ ) به کار می رفته و محل تهیه این چوب کرمان ذکر شده است. در این مورد داریوش می گوید « چوب بیش مکن از گنداره(پیشاور) وکرمان حمل شود »
در متن کتیبه ای که از شاپور اول ساسانی – در اطراف کعبه زرتشت در نقش رستم فارس- بدست آمده است، شاپور دربارهقلمرو خود چنین می نویسد: منم خداوندگار مزداپرست شاپور شاهنشاه ایرانیان وغیر ایرانیان . امارات و ولایات امپراتوری ایران اینها هستند : پارس، پارت ، خوزستان ،میشان ،آشور ،آذیان ،عربستان ، آذرآبادگان(آذربایجان)، ارمینیا ،(ارمنستان)، سسیگان ، کرمان وسیستان
هرودت و استرابون مورخان یونانی که قبل از میلاد مسیح می زیسته اند در تشریح سفرذبازگشت اسکندر مقدونی پس از فتح هند نوشته اند « اسکندر مقدونی سرزمین کرمان را برای تصرف هندوستان پیموده ، هنگام مراجعت با لشکریان خود که حدود یکصد و بیست هزار نفر پیاده و پانزده هزار نفر سواره بودند به شهر کرمان وارد شد وفرمان داد که مدت یک هفته لشکریان وی در این شهر استراحت کنند و به جشن وسرور بپردازند و از این مطلب معلوم می شود که شهر کرمان در عصر تا چه حد وسیع آباد و پر نعمت بوده که توانسته این همه لشکر را به خود راه دهد و آذوقه آنها را فراهم سازد» (بر گرفته از کتاب از قلعه دختر تا دقیانوس تالیف محمد دانشور انتشارات مرکز کرمانشناسی)
در کتب تاریخی از عهد قدیم ، چند جا به نام کرمانیان بصورت بخشی از ایران بر می خوریم هرودت گوید:پارسیها به شش طایفه شهری و ده نشین و چهار طایفه چادر نشین تقسیم شده اند شش طائفه اولی عبارتند از : مرفیان ، ماسپیان ، پانتالیان ،دروسیان ، گرمانیان در خصوص گرمانیان تصور میرود همان کرمانیان باشند
در کتیبه های هخامنشی ظاهراً مقصود از کلمه کارمانیا همان کرمان است
بروس مورخ کلدانی وکاهن مردوک در ذکر فتح بابل توسط کوروش و مسلط شدن کوروش بر نبونید پادشاه بابل می نویسد :« ... کوروش با او به رأفت رفتار کرده به کرمان تبعیدش کرد تا در آنجا سکنی گزیند ، نبونید در آنجا تا آخر عمر بزیست ودر همانجا در گذشت » ( برگرفته از حاشیه استاد باستانی پاریزی بر کتاب تاریخ کرمان بقلم احمد علی خان وزیری)
بنا به مندرجات اکثر کتب تاریخی بنای اولیه شهری که اینک بنام کرمان شناخته می شود ، در دامنه و تپه های مجاور کوههای صاحب الزمان و در محدوده قلعه های دختر و اردشیر وبافت پیرامون آنها واقع در شرق شهر فعلی کرمان بوده و پایه آن در دوران پادشاهی اردشیر بابکان گذارده شده است قلعه اردشیر بالای تپهای بنا گردیده در دیوارههای آن خشتهای بزرگ به کار گرفته شده، قلعه دختر کوچکتر از قلعه اردشیر است بین این دو قلعه بناهای متنوع همانند مسجد و... بچشم میخورد بقایای بناهای موجود گواه بر این است که لااقل در زمان اردشیر بابکان در همین محل شهری آباد با قلعههای مهم وجود داشته است. که در آن زمان نامش (گواشیر) بوده است.
مرحوم احمد علیخان وزیری ( مؤلف کتاب جغرافیای کرمان ) معتقد است که حدود 430 سال قبل از اسلام – به هنگام فتح کرمان بدست اردشیر – این محل گواشیر نام داشته که مرکز ولایت کرمان بوده است.بخشی از خانه های مسکونی مردم فقیر در پای دامنه های این دو تپه و قلعه شکل یافته بوده و بعداً با گسترش تریجی شهر کرمان در جهت غرب توسعه یافته وبا توجه به توسعه ورونق اقتصادی در دوره های بعد از اسلام این شهر بتدریج نضج گرفته ورفته رفته بزرگتر شده تاجایی که وسعت آن به حدود دویست هکتار رسیده هم رسیده ، با گذشت زمان وبه دلیل نا امنیمنطقه وحمله غارتگران ودزدان علاوه از حصارهای رفیعی که دور قلعه دختر وقلعه اردشیر کشیده شده بود گرداگرد شهر نیز حصاری بلند کشیده شد.
استاد گرانقدر دکتر باستانی پاریزی مورخ شهیر معاصر در کتاب وادی هفتواد به نقل از تاریخ ایران در زمان ساسانیان و همچنین در حاشیه کتاب تاریخ کرمان تالیف احمد علی خان وزیری آورده است «گشتاسب پسر لهراسب در سال 5772 از هبوط آدم به طالع میزان آن را بنا نهاد ودر آن بنای آبادانی نهاد وآتشکده ساخت و بعد از آن اسکندر رومی بر ایران مستولی شد و ممالک ایران را به ملوک طوایف بخش کرد ، کرمان در تصرف اشکانیان بود در اواخر عهد ملوک طوایف در این خطه دلگشا ، هفتواد نامی کرمانی ، امیر بود قلعه ای در بالای کوهی بساخت . اردشیر بابکان که سر سلسله وپادشاه اول ساسانیان بود ملوک طوایف را در ایران برانداخت و به کرمان آمد . ملک هفتواد بستد به طالع میزان بنای این شهر عظیم گذاشت که اکنون آثار حصار و خندق آن خارج شهر باقیست و آنراموسوم به گواشیر نمود....
ابن اثیر در جلد اول الکامل به نقل از طبری می گوید :« چون اردشیر به کرمان رفت در آنجا حاکمی بود که بلاش نام داشت وجنگ شدیدی در گرفت واردشیر در آن جنگ شخصاً شرکت داشت و بلاش را اسیر کرد و شهررا گرفت و فرزند خود را که نیز اردشیزر نمام داشت در آنجا گذاشت و..... و قلعه ای که بنام اردشیر معروف است شاید در زمان همین اردشیر بابکان وپسرش اردشیر که حاکم کرمان بود ساخته شده باشد وپیش از آن از قلعه دختر قلعه کهنه از شهر دفاع و حفاظت می کرده اند .
بنای شهر کرمان تا قرن چهارم ه ق در جنوب شرقی قلعه اردشیر وقلعه دختر و در پار این دو قلعه شکل میگیرد واز قرن چهارم ه ق به بعد رشد شهر به سمت غرب بوده است و از قرن نهم به بعد رشد شهر و محلات آن از غربی ترین نقاط شهر شهر قدیم به سمت شمال وسپس به جانب جنوب شرق بوده است . در بخش سازمانی کرمان ، و قبل از خراب کردن حصار ، 32 محله و جود داشته است که در حال حاضر اکثراً به صورت قدیمی خود وبعضاً به صورت مخروبه وبعضاً مخروبه و گاهی با انجام تغییرات جزیی باقی مانده است
در سال 1293 هجری قمری دور شهر کرمان تقریباً یک فرسخ (6 کیلومتر) به شکل قثا ( خیار چمبر) وطولش از دروازه خراسانی (دروازه گبری) تا دروازه رق آباد(ریگ آباد) وعرضش از دروازه وکیل تا دروازه ارگ واین شهر با برج و بارو و خندقهایی به عرض تقریبی ده متر و عمق چهار متر ، محصور بوده است.
شهر کرمان مشتمل بر شش دروازه بوده است به این شرح : 1- دروازه مسجد یا دروازه وکیل در محل فعلی میدان شهداء(مشتاق) 2- دروازه ناصری واقع در شرق محله شهر 3-دروازه گبری یا خراسانی 4- دروازه سلطانی یا دولت 5- دروازه ارگ یا دروازه باغ 6- دروازه رق آباد
وسعت شهر کرمان که تا اواخر قاجاریه ودر داخل حصار حدود دویست هکتار بود با تخریب حصار ها که از دهه اول قرن حاضر با تخریب دروازها شروع شد وتا دهه 40 13 ادامه یافت در سال 1969 میلادی مصدف با 1345 ه ش بر اساس نقشه ای که روگراستون ترسیم نموده است به 400 هکتار رسیده است یعنی در نیمه قرن 14 ه ش وسعت شهر کرمان دو برابر شده است. بر اساس آمار منتشر شده شهرداری کرمان محدوده خدماتی شهر در سال 1357 به 3072 هکتار ودر سال 65 به 5088 هکتار ودر سال 1371به 7652 هکتار در سال 1375 11000 هکتار ودر سال 1378 به حدود 15000 هکتار رسیده است.
جمعیت کرمان در قرن هفتم بنا به نوشته معین الدین میبدی نگارنده تاریخ آل مظفر و خواندمیر صاحب روضهّ الصفابیش از 120000 نفر ذکر شده است و در آغاز دوران حکومت قاجاریه حدود 40000 نفر بوده است ودر سال 1380 به حدود 550000 نفر رسیده است و ]در حال حاضر یعنی سال 1388 حدود 7000000 نفر برآورد می شود
پایتخت بودن در دورههای مختلف تاریخی
شهر کرمان به دلیل اهمیتی که در ایران داشته در برهههایی از زمان به عنوان پایتخت ایران مطرح بودهاست. در برخی دورهها چند پایتخت در زمانهای مختلف و در دوران حکام و پادشاهان مختلف وجود داشتهاست.در برخی دوره ها کرمان به عنوان پایتخت ایالتی مطرح بوده و چندشهر مهم دیگر را هم در قلمرو خود داشته است. دورههایی که کرمان در کنار برخی شهرهای دیگر پایتخت بودهاست: (قراختائیان) : حدود ۷۰ سال، تنها کرمان پایتخت بودهاست ، (آل بویه) : به همراه چندشهردیگر و در دورههای مختلف (آل مظفر) :کرمان به همراه چندشهر دیگر (زندیه): پس از سقوط شیراز توسط آقامحمدخان قاجار، )لطفعلی خان زندیه) به کرمان رفت و این شهر را مدتی پایتخت قرار داد.
آب و هوا
استان کرمان دارای آب و هوای متنوعی است. مثلاً در قسمتهای شمالی که نزدیک کویر لوت است، آب و هوای خشک و کویری، و در قسمت جنوبی آب و هوایی معتدل و دلپذیر دارد. متوسط ارتفاع شهر کرمان از سطح دریا ۱۷۵۵ متر است. بیشتر نقاط شهر کرمان با کوه احاطه شدهاست. کرمان شبهای زمستانی بسیار سردی دارد. کوههای جوپار پلوار و جفتان در جنوب و جنوب شرق کرمان در تمام طول سال برف دارند. متوسط مقدار باران در طول سال در کرمان معادل ۱۳۵ میلی متر است. به دلیل نزدیکی کرمان به کویر لوت ، این شهر در تابستان گرم و در بهار دارای طوفانهای شن میباشد، ولی بطور کلی آب و هوای این شهر به نسبت خنک است.
قسمتهای شمالی و شمال شرقی شهر کرمان که در مجاورت کوههای صاحب الزمان قرار دارد از آب و هوای معتدل تری برخوردارند و قسمتهای جنوبی و غربی شهر بواسطه نزدیکی به بیابان، تابستانهای گرمتری دارد و گرد و غبار هوا نیز بیشتر است.
تقسیمات کشوری
شهرستان کرمان دارای 6 بخش و 13 شهر است شهرهای شهرستان شامل : کرمان، ماهان، جوپار، شهداد ، اندوهجرد ، گلباف ، زنگی آباد ، اختیارآباد راین ، باغین ، محی آباد ، چترود و کاظم آباد است بخش مرکزی شهرستان کرمان شامل شهرهای کرمان ، باغین ، زنگی آباد و اختیارآباد است . بخش شهداد شامل شهرهای شهداد و اندوهجرد ، بخش گلباف شامل شهر گلباف و دهستانهای جوشان و کشیت ، بخش ماهان شامل شهرهای جوپار ، ماهان و محی آباد بخش راین شامل شهر راین و دهستان حسینآباد گروه، بخش چترود شامل شهرهای چترود و کاظمآباد .
هتلها
هتل بین المللی پارس کرمان (۵ ستاره)
هتل گواشیر (۳ ستاره )
مهمانسرای جهانگردی (3ستاره)
هتل اخوان (۲ ستاره)
هتل امین (۲ ستاره)
هتل کرمان (۲ ستاره)
هتل ناز (۲ستاره)
هتل هزار (۲ ستاره)
هتل صحرا (۱ ستاره)
هتل آسمان (۱ ستاره)
دانشگاهها و مراکز آموزش عالی
دانشگاه شهید باهنر کرمان از دانشگاههای مادر ایران و قطب ریاضیات ایران
دانشگاه علوم پزشکی کرمان : دانشگاه علوم پزشکی تیپ یک ایران، شامل دانشکدههای: پزشکی ، دندان پزشکی ، داروسازی ، پیراپزشکی ، طب سنتی ، بهداشت ، پرستاری ، مامایی و مدیریت و اطلاع رسانی
دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان
دانشکده فنی شهید چمران کرمان
دانشکده فنی شهید دادبین کرمان
دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان
دانشگاه پیام نور کرمان
مرکز بینالمللی تکنولوژی و علوم پیشرفته کرمان
مرکز آموزش علمی کاربردی بلدالامین
مسیرها و وسایل اصلی دسترسی به کرمان
راههای عبوری و موقعیت استراتژیک
استان کرمان به علت قرار گرفتن در محورهای اصلی حمل و نقل جادهای، ریلی و ترانزیت کالا و نزدیکی به بنادر جنوبی (بندرعباس و چهابهار) و وجود شرکتهای بزرگ سرمایهگذاری و امکانات زیر بنایی مناسب نظیر جادههای مواصلاتی، راه آهن، فرودگاههای فعال و مناطق ویژه تجاری از قابلیتها و پتانسیلهای فراوان برخوردار میباشد. این استان به عنوان یکی از قطبهای مهم گردشگری کشور علاوه بر جاذبههای متعدد طبیعی دارای آثار و ابنیه با ارزش تاریخی- مذهبی میباشد. وبدین جهت مقصد بسیاری سفرهای داخلی و خارجی می باشد.
استان کرمان با دارا بودن 11% از مساحت کل کشور پهناورترین استان ایران میباشد. و با استانهای یزد- خراسان جنوبی- سیستان و بلوچستان- فارس و هرمزگان همسایه می باشد . استان کرمان با قرار گرفتن در مسیر راه ارتباطی تهران بندرعباس در مسیر خط ترانزیت اصلی جنوب کشور قرار گرفته است. قرار گرفتن در مسیر خط راه آهن بافق بندرعباس که کانون ارتباط آزاد تجاری و ترانزیت کالاها و مبادلات بین کشورهای آسیای میانه اروپا، خلیج فارس و خاورمیانه محسوب میشود خط راه آهن کرمان زاهدان ارتباط دهنده شبکه راه آهن اصلی کشور به راه آهنهای کشورهای شرق آسیا قلمداد می گردد.
وجود 5 فرودگاه عملیاتی و فعال در سطح استان که در مقایسه با سایر استانها بیشترین تعداد فرودگاههای فعال را دارا میباشد. کریدرهای هوایی استان در انجام پروازهای داخلی و بینالمللی موقعیت ارتباطی منحصر به فرد را برای استان کرمان فراهم نموده است.
ورودی های شهر کرمان
ورودی از سمت سیرجان ، شیراز و بندرعباس
ورودی از سمت رفسنجان تهران یزد و اصفهان
ورودی از سمت زاهدان
ورودی از سمت راور و مشهد
ورودی از سمت جوپار ، بافت و بندرعباس
راه آهن
شهرکرمان به دلیل موقعیت خاص خود از راه آهن و قطار برخوردار است و تعداد زیادی از مسافران با قطار جابجا میشوند. همزمان با آغاز ساخت یکی از بزرگترین کارخانههای فولاد در شهر بافت عملیات مطالعاتی ساخت راه اهن سیرجان بافت آغاز شده و همچنین با وصل راه آهن سیرجان بافت به کرمان سیرجان بیش از پیش از موقعیت صنعتی و اقتصادی برخوردار خواهد شد. همچنین با وصل خط راه آهن سیرجان شیراز سیرجان به بهمراه کرمان چهار راه بزرگ ترانزیتی ریلی خواهند شد که علاوه بر رشد صنعتی قابل توجه اشتغال زایی بی نظیری خواهد داشت.
فرودگاه کرمان
شرکت هواپیمایی ماهان ایر
شرکت بینالمللی هوایی ماهان ایر متعلق به کرمان است و از کرمان به دنیا معرفی شدهاست. پروازهای کرمان به اقصی نقاط ایران و جهان در حال انجام است. این شرکت در سال ۱۹۹۲ در کرمان تاسیس شد و اکنون در لیست شرکتهای بزرگ هواپیمایی جهان قرار دارد.
پایانه مسافربری
پایانه مسافربری جدید کرمان با نام آدینه کریمان در شهرکرمان و در سه طبقه ساخته شده و مجهز به هتل و امکانات جانبی نیز میباشد و بزرگترین و مدرن ترین پایانه مسافربری جنوبشرق ایران ویکی از بزرگترینها در کشور است.
منبع : فرمانداری کرمان