سلامت معنوی مکانیسمی است که به لحاظ فطری همه انسانها بدون استثنا از چنین ساز و کاری برای تسکین آمار خود استفاده میکنند. در خصوص سلامت معنوی مطالب زیادی گفته و نوشته شده است. علاوه بر سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی، سلامت معنوی یکی دیگر از این ابعاد سلامت میدانند.
در این مختصر چند نکته را یادآوری کنیم که ممکن است به اساتید و پژوهشگران کشور کمک کند.
قدرت لایتناهی:
نکته اول اینکه تجربه نشان میدهد که اعتقاد به یک قدرت لایتناهی و توجه به قدرت یگانهای که منشأ جهان
و هستی است و به طور فطری در همه انسانها وجود دارد در بسیاری از تلاطمات روحی و جسمی و
آشوبهای درونی میتواند آرامبخش و موثر باشد.
در این چارچوبپ ما ازنقش یک قدرت بیانتهایی صحبت میکنیم که اتصال و توجه به آن در همه حال میتواند به ما توان، انرژی و آرامش بدهد و خود این آرامش و توجه طبیعتا بر مجموعه سلامت تاثیرگذار است.
به این ترتیب سلامت معنوی در واقع یک نوع معنا بخشیدن به زندگی تلقی میشود و به نظر میرسد که
به لحاظ فطری همه انسانها بدون استثنا از چنین مکانیسم و ساز و کاری برای تسکین آلام خود استفاده میکنند.
طبیعی است در این چارچوب اگر افراد به خدا ایمان نداشته باشند، نمیتوانند از این موهبت استفاده کنند
نکته دوم بحث دیگری در موضوع سلامت معنوی است که به نقش اعتقادات مذهبی مربوط است.
عدهای تلاش کردهاند بین معنویت و اعتقادات مذهبی تفاوت قایل شوند.از این دیدگاه لزومی ندارد که افراد حتما دارای اعتقاد مذهبی باشند و میتوانند بدون اعتقادات مذهبی به یک معنویت و یا نوعی از معنویت باور داشته باشند که این باور درنهایت میتواند به آنها کمک نماید تا در تجربه خود از بیماری و سلامت از آن بهرهمند شوند.
در مقابل گفته شده است که اصولا بدون داشتن اعتقادات مذهبی، داشتن باورهای معنوی مضحکهای بیش نیست و ممکن
است درنهایت این نوع نگاه که در جای خویش با ریشههای ارزشمندی شکل گرفته ما را به سحر و جادو
و خرافات مبتلا سازد.
به عبارت دیگر معنویتی که از پشتوانه اعتقادات مذهبی برخوردار نباشد، نوعی مغالطه بوده و درنهایت ممکن است به شیادی و یا دهها ناهنجاری و بیاخلاقی در حوزه طب و طبابت و سلامت انسانها منجر گردد.
بنا براین باید توجه داشت که اگر بدون چارچوبهای نظری و عملی مشخص بخواهیم به سلامت معنوی و ابعاد آن
بپردازیم، ممکن است به ورطه ناهمواری مبتلا شویم.
معنویت با رشد شخصیتی متناسب است
در مقالهای که اخیرا در یکی از ژورنالهای معتبر منتشر شده رابطه عمل مذهبی و معنویت در سلامت روان مورد
بررسی قرار گرفته است.دراین مطالعه که روی ۱۵۶۴ نفر در آمریکا انجام شد، نشان داده شده که هر قدر دریافت
انسانها از معنویت بیشتر بوده، سلامت روان آنها بهتر و قویتر بوده و این قوت در زنان بیشتر از مردان
گزارش شده است.همچنین دراین مقاله نشان داده شده که عمل مذهبی به طور مستقل با داشتن هدف در زندگی و رشد شخصیتی ارتباط مستقیمی داشته است.
معنویات در سلامت موثرند
به هر حال آنچه که دراین زمینه میتوان گفت، این است که بدون شک معنویت و اعتقادات مذهبی میتواند نقش بسیار موثری در سلامت ما ایفا کند و این نقش از چند جهت میتواند تعیینکننده باشد:
اول اینکه در هر حال چه در سلامت و چه در بیماری به زندگی ما معنا و مفهوم میبخشد و اینکه ما زندگی را با
یک بیماری یا حادثه، پوچ و بیمعنا تلقی نخواهیم کرد.
دوم اینکه معنویت و اعتقادات مذهبی میتواند به ما توانی ببخشد که با بیماری و ناخوشی خود و مشکلات آن
سازگاری پیدا کنیم.
در واقع معنویت واعتقادات مذهبی در اینجا به عنوان یک راهبرد سازگاری میتواند موثر باشد و نقش ایفا کند.
سوم موضوع دیگر این است که معنویت و اعتقادات مذهبی میتواند تنظیمکننده روابط ما با خدا، با خود، با دیگران و
محیط باشد.بدون شک همه این زمینهها و ابعاد در سلامت و بیماری میتواند نقشآفرین باشد.
اگر سلامت معنوی با عرفان کاذب و دعانویسی و رمالی مخلوط شود، مطمئن باشید که هم معنویت و هم سلامت
انسانها را به خطر خواهد انداخت.بنابراین ،این حوزه، حوزه بسیار دقیق و حساسی است و در بکارگیری این کلمه سعادت معنوی باید دقت خاص یه خرج دهیم